กลิ่น…..ที่ฝังลึกแห่งความทรงจำ
รู้กันมานานแล้วว่ากลิ่นหอมๆ เป็นหนึ่งในวิธีที่ดีที่สุดในการฟื้นฟูอดีตและความทรงจำ การศึกษาจากการทดลองทำให้แสดงให้เห็นว่าความทรงจำที่ถูกเรียกคืน จะส่งผ่านโดยกลิ่นที่มีชีวิตชีวาและให้ความรู้สึกมากกว่าความทรงจำที่ถูกปลุกเร้าโดยเสียง ภาพ หรือคำพูด ซึ่งหากเป็นกลิ่นคุกกี้อบใหม่หอมหวนยั่วยวนน้ำลาย มันจะทำให้ถูกฝังลึกในความทรงจำพอๆ กับกลิ่นปลาที่เน่าเหม็นคุ้ง
ในการบำบัดผู้ป่วยที่มีบาดแผลทางจิตใจ นักวิจัยเชื่อนี่อาจเป็นเบาะแสไปสู่วิธีการใหม่ๆ และเชื่อว่าได้ค้นพบว่ากลิ่นจากอดีตที่สามารถสร้างรอยประทับอันเนิ่นนานในความทรงจำได้ โดยจากการสแกนสมองมีการพบว่า ความทรงจำจากกลิ่นใหม่ๆ อย่างกลิ่นน้ำหอมบางกลิ่นที่อาจจะมีส่วนทำให้นึกถึงใครบางคนแบบฝังลึกในสมองคนเราจริงๆ และยังอาจมีความทรงจำจากกลิ่นที่แตกต่างอย่างสิ้นเชิงจากความทรงจำประเภทอื่นๆ โดยนักวิจัยเสริมว่ากลิ่นที่ไม่พึงใจหรือกลิ่นเหม็นๆ จะสร้างความทรงจำครั้งแรกได้มากที่สุด นั่นเพราะอาจสืบเนื่องจากกลไกทางวิวัฒนาการในการป้องกันตนเอง เนื่องจากบรรพบุรุษของมนุษย์ต้องอาศัยจมูกเพื่อหลีกเลี่ยงเหล่าต้นไม้มีพิษ และอาหารบูดเน่า หรือศัตรูมากกว่าคนยุคปัจจุบัน แยะทำให้การรับรู้หรือการสัมผัสกลิ่นแรกของคนมีการจดจำได้ แยกกลิ่นได้ และความทรงจำของแต่ละกลิ่นก็จะให้ความรู้สึกที่แตกต่างกันออกไป แต่อย่างไรก็ดี กลิ่นหอมจรุงใจก็ยังคงฝังลึกในสมองเช่นกัน
การใช้กลิ่นเพื่อทบทวนความทรงจำทำให้เกิดการนำไปสู่วิธีการฟื้นความทรงจำที่มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น หรือกระทั่งการลบความทรงจำเลวร้ายของผู้ป่วย ซึ่งไม่น่าเชื่อว่ากลิ่นต่างๆ จะสามารถทำให้ช่วยฟื้นฟูความทรงจำดีๆ ให้กลับมา ทำให้นึกถึงภาพเก่าๆในอดีตได้ อีกทั้งยังใช้กลิ่นในการลบความทรงจำเรื่องที่เลวร้ายต่างๆ ในอดีต ด้วยการบำบัดจากการใช้กลิ่นเหล่านี้ บางคนที่ได้กลิ่นหอมๆ บางอย่างลอยมาเตะจมูก อาจจะทำให้นึกถึงกลิ่นหอมๆ ของแม่ที่กำลังนั่งซักผ้าอยู่หลังบ้าน กลิ่นหอมๆ ของดอกไม้ยามค่ำคืน ที่ทำให้นึกถึงคนรู้ใจในเวลาที่เคยทำกิจกรรมร่วมกัน หรือกลิ่นดอกไม้หอมๆ แต่กลับทำให้เกิดความรู้สึกเหงาจับใจขึ้นมาแบบที่ไม่รู้ตัว
กลิ่นต่างๆ สามารถสื่อความหมาย ความทรงจำ และอดีตที่เจ็บปวด เราไม่สามารถกำหนดได้ว่าแต่ละกลิ่นนั้นจะสื่ออะไรได้มากมายจริงๆ หาแต่ ณ ช่วงเวลานั้น กลิ่นต่างๆ ที่เราได้รับจะทำให้เราสัมผัสและรำลึกถึงความรู้สึกต่างๆ ควบคู่ไปกับการรับรู้กลิ่นเหล่านั้นนั่นเอง….กลิ่นแห่งความทรงจำ…ที่ใครๆก็อยากจะกลับมารู้สึกถึงเรื่องดีๆอีกครั้ง…
